बिहार केर मुख्यमंत्री नीतीश कुमार केर सात निश्चय-1 क तहत ‘शौचालय निर्माण घरक सम्मान’ केर लक्ष्य प्राप्तिक लेल लोहिया स्वच्छ बिहार अभियानक पहिल चरण (वर्ष 2014-15 सँ 2019-20) मे राज्यक 122.15 लाख परिवार सभक लेल व्यक्तिगत शौचालय बनाओल गेल। ग्रामीण इलाकामे शौचालय निर्माण आ स्वच्छताक क्षेत्रमे बिहार पैघ सफलता प्राप्त कयलक अछि।
राज्य भरिमे वर्ष 2014 सँ एखन धरि करीब 10 सालमे 1 करोड़ 46 लाखसँ बेसी व्यक्तिगत शौचालय लोहिया स्वच्छ बिहार अभियानक तहत बनाओल गेल अछि। आँकड़ा सभ बताबैत अछि बिहार सरकार केर ग्रामीण विकास विभागक ई अभियान सम्पूर्ण राज्यमे सफल रहल अछि। एही अभियानमे सब श्रेणीक परिवार सभकेँ 12 हजार रुपये प्रोत्साहन राशि देबाक प्रावधान कएल गेल।
एहि संग लोहिया स्वच्छ बिहार अभियान अंतर्गत एखन धरि 9 हजार 824 सामुदायिक स्वच्छता परिसर केर निर्माण कएल गेल अछि। लोहिया स्वच्छ बिहार अभियानक द्वितीय चरण (वर्ष 2021-22 सँ 2025-26) अंतर्गत 24.70 लाख शौचालय केर निर्माण कएल गेल अछि। एहि तरहेँ किछु 10 वर्षमे 1 करोड़ 46 लाखसँ बेसी व्यक्तिगत शौचालयक निर्माण भेल अछि। 8 लाख दोसरो शौचालयक निर्माण होएत।
बिहारकेँ पूर्ण स्वच्छ बनेबाक लक्ष्य संग केंद्र प्रायोजित स्वच्छ भारत मिशन (ग्रामीण) आ राज्य वित्त पोषित लोहिया स्वच्छता योजनाकेँ राज्य सरकार द्वारा समेकित लोहिया स्वच्छ बिहार अभियान चलाओल जा रहल अछि। लोहिया स्वच्छ बिहार अभियानक द्वितीय चरण अंतर्गत एखन वित्तीय वर्ष 2025-26 मे लगभग 8 लाख नव परिवार अथवा किछु कारणवश छूटल परिवार सभकेँ व्यक्तिगत शौचालयक सुलभता प्रदान करबाक लेल राज्य सरकारक लक्ष्य अछि।
ग्रामीण अपशिष्ट प्रबंधन लेल डोर-टू-डोर कचरा संग्रहणमे 1 लाखसँ बेसी रिक्शाक उपयोग कएल जा रहल अछि। एकर संगहि भूमिहीन परिवार, चलंत जनसंख्या आ अस्थायी जनसंख्याकेँ शौचालय उपलब्ध कराबए लेल ग्रामीण क्षेत्रमे आवश्यकतानुसार सामुदायिक स्वच्छता परिसर/ क्लस्टर शौचालय सेहो बनाओल जायत। लोहिया स्वच्छ बिहार अभियानक प्रभावसँ एही अभियानक सफल क्रियान्वयनसँ मात्र बिहार खुलामे शौच मुक्त नहि भेल अछि, बल्कि ग्रामीण परिवारसभकेँ स्वच्छता आ स्वास्थ्य सुरक्षा सेहो भेटल अछि। बिहार सरकारक ई पहल राज्यकेँ स्वच्छता केर नव आयाम धरि पहुँचाबयमे महत्वपूर्ण भूमिका निभा रहल अछि आ आबर वला वर्षमे एकरा आर मजबूती प्रदान कायल जायत।