डब्ल्यूएमओ कहलक जलवायु परिवर्तनसँ पछिला साल दू हजार लोकक मृत्यु भऽ गेल।
जलवायु परिवर्तन पूरा दुनियाकेँ प्रभावित कऽ रहल अछि, मुदा विश्व मौसम विज्ञान संगठनक कहब अछि जे जलवायु परिवर्तनक सबसँ पैघ प्रभाव एशियाई देशसभ पर पड़ि रहल अछि। एहि कारणेँ वर्ष २०२३ मे एशिया दुनियाक आपदासँ सबसँ बेसी प्रभावित क्षेत्र छल। बाढ़ि आ चक्रवातक कारण पछिला साल एशियामे व्यापक जनहानि भेल आ आर्थिक क्षति भेल।
एशिया मे आपदाक घटना बढ़ल
विश्व मौसम विज्ञान संगठन एशियाक जलवायु-२०२३ नामक एकटा रिपोर्ट जारी कयलक अछि। एहि रिपोर्टमे कहल गेल अछि जे उत्तर-पश्चिम प्रशांत महासागरक पानिक तापमान रिकॉर्ड स्तरपर बढ़ि रहल अछि, यद्यपि आर्कटिक क्षेत्रमे समुद्रक गर्म हवा बहैत अछि। विश्व मौसम विज्ञान संगठनक महासचिव केलेस्टे साउलो कहलनि जे एशियाक बहुत रास देशमे वर्ष २०२३ रिकॉर्ड गर्म वर्ष छल। एहिसँ बाढ़ि, सूखा, बवंडर आ गर्म हवाक प्रभाव देखल गेल।
जलवायु परिवर्तनसँ एशियामे आपदाक गति बढ़ि गेल अछि। जे आर्थिक हानि, मानव जीवन आ पर्यावरणक हानिसँ हमर समाजकेँ प्रभावित कऽ रहल अछि।
रिपोर्टमे कहल गेल अछि जे पछिला साल एशियामे ७९ जल-मौसम संबंधी आपदा आयल छल। एहिमेसँ ८० प्रतिशत आपदा बाढ़ि आ तूफानसँ सम्बन्धित छल। ओ सभ पछिला साल एशियामे २,००० सँ बेसी लोकक जान गेल आ ९० लाख लोककेँ प्रभावित कयलक। रिपोर्टक अनुसार, वर्ष २०२३ १९९१-२०२०क औसत तापमानसँ ०.९१ डिग्री बेसी गरम छल। ई १९६१-१९९०क औसत तापमानसँ १.८७ डिग्री सेल्सियस बेसी गरम छल। जापान आ कजाखस्तानमे रिकॉर्ड लू चलल।
भारतमे अप्रैलसँ जूनक बीच भीषण लू चलल, जाहिमे ११० लोकक मृत्यु भेल। अप्रैल आ मईक बीच दक्षिण पूर्व एशिया लू’ सँ प्रभावित छल, जे बांग्लादेश, पूर्वी भारत आ चीनक उत्तरी आ दक्षिणी भागकेँ प्रभावित करैत अछि। जलवायु परिवर्तनक कारण, तुरान तराई क्षेत्र (तुर्कमेनिस्तान, उज्बेकिस्तान, कजाखस्तान), हिन्दू कुश क्षेत्र (अफगानिस्तान, पाकिस्तान), हिमालय क्षेत्रमे गंगा आ ब्रह्मपुत्र (भारत, बांग्लादेश), अरकांस पर्वत (म्यांमार) आ मेकाॅन्ग नदीक निचला क्षेत्रमे सामान्यसँ कम बरखा दर्ज कयल गेल।
पछिला साल दक्षिण-पश्चिम चीनमे सूखा, कम बरखाक समस्या देखल गेल। भारतमे मानसूनक समयमे सेहो कम बरखा भेल। जून, जुलाई आ अगस्तमे भारत, पाकिस्तान आ नेपालक कतेको ठाम बाढ़ि आ बवंडर आयल, जाहिमे ६०० सँ बेसी लोकक मृत्यु दर्ज कयल गेल। सऊदी अरब, संयुक्त अरब अमीरात आ यमन सन रेगिस्तानी क्षेत्रमे भारी बरखा आ बाढ़िक सूचना भेटल। विश्व मौसम विज्ञान संगठन कहलक जे एशियाक पहाड़सभमे बर्फ तेजीसँ पिघलि रहल अछि, हिमालय आ तिब्बती पठारमे बर्फक हिमनद सिकुड़ि रहल अछि। संगठन चेतौनी देलक अछि जे हिमनद पिघललासँ समुद्रक जलस्तर बढ़ि जायत। फिलीपींस आ पूर्वी जापानमे समुद्रक जलस्तर औसतसँ तीन गुना तेजीसँ बढ़ि रहल अछि।
